Reseña: Nadar de Marianne Apostolides

Solemos decir que los libros nos hacen viajar sin apenas salir de nuestra casa, y aunque esta novela nos llevará hasta Grecia, el viaje que haremos será uno a nivel personal con nuestra protagonista y gracias a nuestra narradora. Un viaje lleno de recuerdos y reflexiones es lo que los lectores se encontrarán cuando empiecen a leer “Nadar” de Marianne Apostolides, con la traducción de Silvia Moreno Parrado y publicado por Editorial Periférica.

Nuestra narradora es Kat, y ella ha decidido visitar con su hija el pueblo donde vivió su padre. Y será en este paisaje mediterraneo donde Kat nadará esos treinta y nueve largos que significan cada uno de sus años; esta será una actividad recurrente que irá haciendo progresar la novela ya que con ella se despiertan los recuerdos y las vivencias del pasado mientras decide cómo afrontar el futuro de su matrimonio.

Me gustaría poner en valor el preludio que da inicio a esta historia, en donde la autora es capaz de hacer vivir una escena que perfectamente podría servirnos como carta de presentación del propio libro, en ella nos ubica geográficamente en esas piscinas naturales griegas y además nos da a conocer a los personajes que nos encontraremos.

Esta es una historia íntima y personal, pero también es una historia familiar en la que tenemos esa relación madre e hija que se da entre Kat y Melina, también está presente en el tema del matrimonio; pero es un tema recurrente que nos lleva directamente al padre de Kat quien fue el que le enseñó a nadar y como tenía que dar tres brazadas y una respiración.

Otro aspecto que me ha sorprendido gratamente es como la autora juega con el significado de las palabras, especialmente reflejado cuando la autora se refiere a los Balcanes (Vulcano – Hefesto). Y obviamente teniendo en cuenta los orígenes de la propia Apostolides no es ninguna sorpresa el hecho de encontrarnos con una pequeña dosis de mitología griega que ciertamente ha sabido hilvanar de una forma magistral.

En definitiva, “Nadar” de Marianne Apostolides (Editorial Periférica) es un libro muy recomendable y una historia llena de verdad, con momentos para empatizar y situaciones que hacen que el lector reflexione tras la lectura.

Reseña: La reina del baile de Camila Fabbri

Cuando salió en la prensa el ganador y finalista del Premio Herralde de Novela, el pasado 6 de noviembre, me gustó reconocer el nombre de la joven escritora argentina Camila Fabbri, quien consiguió el reconocimiento del jurado como finalista de la cuadragésima primera edición de este prestigioso premio. Fabbri es una autora de la que ya había leído un relato que apareció publicado en Granta: los mejores narradores jóvenes en español, 2, y estos fueron los motivos que me empujaron a leer esta novela que podéis encontrar publicada por Anagrama.

Pero otro de los motivos que hicieron que quisiera leer esta novela, fue ese primer capítulo que se puede leer en la web de la editorial, y en el que la autora nos introduce en la acción de lo que será uno de los grandes acontecimientos de esta historia con tantas aristas como lo es la de Paulina, empezando casi por el final, y narrando los instantes iniciales después de un accidente de tráfico que salpican el resto de la narración, en la que se nos cuenta como nuestra protagonista ha terminado sufriendo este percance.

Esta es una de esas obras en las que uno además de leer tiene que vivir el libro, y es por ello que hacer un resumen de la trama puede ser incluso contraproducente, ya que se corre el riesgo de arruinar la experiencia lectora a futuros interesados en conocer quién es Paulina.

Es una novela en la que hay una narración en la que se mezclan el pasado y el presente, y en la que a pesar de que hay un grupo reducido de personajes, se puede apreciar la visión que la autora tiene acerca de la sociedad en la que vive, todo ello con toques de humor que hacen que se te escape una sonrisa en algunos momentos.

En definitiva, he disfrutado mucho de esta novela, un libro que a pesar de ser breve te hace reflexionar acerca de diferentes temas que la autora ha incluido de una forma muy acertada en esta obra.

Sobre Síbaris, la última obra de Domingo Villar.

Como ya he comentado en varias ocasiones en este blog, Domingo Villar es uno de mis escritores favoritos y un autor al que le debo mi pasión por la lectura ya que él me contagió su pasión por los libros gracias a la magia de las ondas de la radio. Teniendo todo esto en cuenta era inevitable que no terminase disfrutando de este libro tan especial que es Síbaris (Siruela, 2023).

Me gusta mucho el hecho de que los lectores tengamos la oportunidad de disfrutar de esta obra de teatro, que sin ninguna duda amplía el mundo literario del escritor gallego Domingo Villar; y que junto al libro de cuentos publicado en 2021 nos ofrece una imagen de un escritor con una facilidad para encontrar esos personajes fascinantes que tanto amamos los lectores.

Esta es una pieza en la que los tres personajes principales son: Víctor Morel, un célebre escritor de fama mundial; Laura, la mujer de Víctor; y Marcus, el agente literario de Morel. Y en ella nos encontraremos con ese típico bloqueo que impide a Víctor reencontrarse con la inspiración para escribir su segunda obra después de haber conocido el éxito con su debut literario.

Para terminar, en Síbaris encontraremos las grandezas y las miserias que sufren los que quieren dedicarse al mundo de la literatura, pero todo con mucho humor en este retrato muy acertado y que refleja todo lo que rodea a la grande literatura pero muchas veces no conocemos. Un libro muy recomendable para todos los que alguna vez leyeron alguna de las historias del inspector Leo Caldas, o para los que disfrutan leyendo libros sobre libros.

Reseña: Violación de Joyce Carol Oates

El pasado 16 de Junio Joyce Carol Oates cumplía ochenta y cinco años, y la verdad es que la autora neoyorquina es tal vez la novelista de la que más obras he leído, y una de esas autoras de referencia que uno disfruta cada vez que abre uno de sus libros, y de la que guardo un gran recuerdo de lecturas como puede ser: «Where are you going, where have you been?», «El primer amor. Un cuento gótico.», «Rey de Picas» y «La hija del sepulturero». Y es por todo esto que quería acercarme a un libro como es “Violación”, que el año pasado publicaba en nuestro idioma Contraseña Editorial con la traducción de Pepa Linares.

Para quien no conozca la trayectoria de la prolífica escritora estadounidense, tal vez le sorprenda encontrarse con varios libros de Oates en el estante de sus librerías de barrio, pero la verdad es que es de agradecer la labor de la editoriales españolas para traernos más libros de esta magnífica autora, y la verdad es que debe de ser difícil seguirle el ritmo a una autora que en los últimos diez años ha firmado más de veinticinco nuevos títulos. En este caso hay que agradecer que la buena gente de Contraseña haya rescatado esta novelita corta, o novella, que fue originalmente publicada en 2003.

Teena Maguire es una mujer viuda que tiene una hija de doce años, Bethie, y que la noche del cuatro de julio, está volviendo a su casa en Niagara Falls después de pasar el día con su novio y amigos. Es en este momento cuando sufren un ataque de unos jóvenes que estaban bebiendo en la distancia pero que se acercaron a ellas y las agredieron brutalmente. Nuestra protagonista termina en el hospital, pero será después cuando la hija y la abuela, y luego las tres, tengan que enfrentarse a lo más difícil.

Un primer nivel de lectura nos lleva a las escenas de la violaciolación que están tan presentes en esta obra, ya incluso desde la primera página del libro. Pero siendo justos este libro también trata otros temas igualmente importantes, como puede ser el vivir en una comunidad en donde todo el mundo habla y cuchichea sobre un evento tan traumático, y es la sociedad la que juzga moralmente a la víctima. Además del tema de la salud mental y el alcoholismo, hilando de manera magistral con el vergonzoso juicio del que seremos testigos.

También me gustaría dedicarle unas líneas a un personaje tan fascinante como el de John Dromoor, el policía que se encontró a la hija de Teena Maguire caminando herida y con la ropa rota, y conocía a Teena con anterioridad tras un encuentro en un bar, y aunque al principio es cierto que se gustaron nunca llegará a pasar nada porque es un hombre casado. Este personaje tan importante se podría definir como un hombre con un gran sentido de la justicia y un amor por el control y las armas, pero con valores muy férreos.

Para concluir me gustaría recomendar la lectura de Violación de Joyce Carol Oates (Contraseña Editorial), un libro que trata un tema bastante duro que por desgracia está presente en nuestra sociedad, y es un tema al que Oates ya se había acercado en otras de sus obras. Es por ello que considero que esta puede ser una buena puerta de entrada para los que aún no han leído nada de JCO, para luego acercarse a alguna de sus grandes novelas.

Reseña: Enredo en Willow Gables de Philip Larkin

Hoy quiero dedicarle una entrada a un libro que me ha permitido descubrir a un autor tan leído y celebrado como es Philip Larkin, escritor inglés que destaca por ser uno de los poetas más admirados del Reino Unido. Pero en esta ocasión quiero comentar su ficción juvenil e inédita, que podemos leer en nuestro idioma gracias a la editorial Impedimenta y la traducción de Alicia Frieyro.

Este libro publicado coincidiendo con el primer centenario del nacimiento Larkin, en 2022, reúne dos novelitas como son “Enredo en Willow Gables” y “Trimestre de Michaelmas en St. Bride”, que son dos obras que comparten personajes, y que el de Coventry firmó con el pseudónimo de Brunette Coleman, y es por ello que esta edición también incluye una falsa autobiografía de la supuesta autora.

Enredo en Willow Gables” es una novelita donde seremos testigos de un pequeño hurto en el internado para señoritas que da nombre al libro. Todo comienza cuando Hilary Russell, perfecta de sexto curso, le confiscaba las cinco libras que la tía Rosamond le había enviado, a Marie Moore, nuestra protagonista quien se queda muy apenada debido a este suceso y planea recuperar el dinero. Desde aquí, seguiremos una especie de investigación por parte de la señorita Holden para tratar de recuperar el billete, y mantener el orden entre sus pupilas, a la vez que vamos conociendo a otras alumnas y sus preocupaciones.

Mientras que en “Trimestre de Michaelmas en St. Bride” es una continuación de la primera historia, donde nuestras protagonistas han madurado y ahora se encuentran iniciando sus estudios en el St Bride’s College de Oxford, a donde llega una joven Mary Burch tras haber logrado ser delegada del internado y capitana de los equipos de hockey, críquet y natación. En esta ocasión un personaje secundario de la primera historia será quien llevé el peso narrativo, pero también nos reencontraremos con Myfanwy, Margaret, o las hermanas Moore, además de conocer a nuevos personajes como Mary de Putron.

Estas dos nouvelles nos transportan a otra época diferente, y sirven para ilustrar los típicos internados ingleses que tan bien han sabido reflejar autores como Roald Dahl o J. K. Rowling, para luego pasar a esa vida universitaria que tanto influyó al propio Larkin quien también estudió en Oxford. Todo ello con un toque de misterio y bastante humor, y con personajes femeninos muy carismáticos. En definitiva, estamos ante esas novelas de iniciación en las que acompañamos a un grupo de chicas que van descubriendo la vida con todas sus grandezas y miserias.

Para terminar me gustaría recomendar la lectura de este “Enredo en Willow Gables”, o de cualquiera de las otras obras de narrativa de Philip Larkin que han publicado en la editorial Impedimenta (“Jill” del año 1946 y “Una chica en invierno” de 1947), sin ninguna duda estamos ante un autor que fue un gran referente para todos aquellos escritores de la Generación Granta y que ha cautivado a muchos lectores a lo largo de los años. En este caso es recomendable acercarnos a estos textos de juventud para poder disfrutar de un autor que vuelve a sus años de la etapa académica y universitaria, años que definieron a Larkin como escritor y como persona.

Recensión: A Culpa de María Solar

Moitas veces atopámonos con libros que exceden todas as nosas expectativas, ainda a pesar de que se trate dun título no que tiñamos moito interese por ter sido recoñecido co Premio Xerais de Novela, pero iso foi exactamente o que me aconteceu cando comecei a ler A Culpade María Solar (Editorial Xerais) porque este é un libro que che irá sorprendendo con cada capítulo, e nel atoparémonos coa vida mesma con todas as súas grandezas e miserias.

Esta historia constrúese sobre dous personaxes tan fascinantes como son os de Mirta e Marcela, personaxes do século XX, que nos mostran esa Galicia sen recursos nin oportunidades despois da Guerra Civil da que as nosas protagonistas só poden fuxir en busca de algo de paz e unha nova vida; pero o camiño que terán que percorrer estas dúas mulleres non será doado, e só tras a súa chegada a Arxentina empezaran o seu ascenso social no mundo do espectáculo.

Teño que dicir que me encantou o ben estruturada que está esta novela, as tres partes na que se divide dialogan entre elas, pero tamén hai un oco para crear algo de misterio arredor da trama. Empezamos con A herdanza, na que a través de Amanda coñeceremos o inicio de todo, cando un día recibe na oficina do banco a unha clienta tan singular como a señora Gondar, para logo descubrir que ela era a herdeira da sua fortuna. E seguimos con A culpa, un sentimento moi presente na parte central, esa que está narrada por a propia Mirta Gondar. Na parte final de A pel volvemos atoparnos con Amanda para pechar este círculo cheo de recordos e segredos.

Gran parte da historia está narrada pola propia Mirta, a modo de entradas nun diario que está datado entre os meses de marzo e maio de 2004, e no que se nos contan varios dos acontecementos que marcaron a súa vida. Isto é algo moi interesante porque nos permite achegarnos aos seus sentimentos e as súas vivencias en primeira persoa, pero tamén é certo que á vez mantén a Marcela como esa gran incógnita, que como lectores iremos descifrando co avance da lectura e tamén grazas ás indagacións de Amanda e Enric.

Como comentaba ao principio esta é unha novela na que o gran tema é a vida, pero tamén atopamos que se fala sobre a amizade e esa sororidade entre dúas rapazas que terán que pasar por momentos moi duros; outro tema interesante é o da maternidade e a vida profesional; pero os grandes temas son a culpa e tamén a memoria de como lembramos as decisións que imos tomando.

A modo de conclusión gustaríame recomendar a lectura desta gran novela que é A culpade María Solar (Xerais), sen ningunha dúbida un dos mellores libros que lin neste 2023. Un libro que gocei moito, especialmente toda a parte de Mirta e Marcela en Arxentina, ademais dese final no que os lectores chegamos a entender esta historia tan marabillosa e tamén adictiva que fai que cada día queiras ler un pouco máis.

Recensión: A Faia de Ponto. Le roi de la Galice

Hoxe quero dedicarlle unhas liñas a un libro que me impresionou moi gratamente, xa non só coa súa lectura senón tamén ao follealo, e dándome conta de todo o traballo e o esmero posto neste artefacto poético ou libro obxecto que leva a firma de Alba Cid e Estevo Creus, que ten ilustracións da artista Maria João Worm, e que podedes atopar nas librarías grazas a aCentral Folque.

Obviamente os grandes protagonistas desta historia son Ponto, que foi rei de Galiza e de Bretaña. Ademais da propia faia, que ilustra a capa do libro, e é un elemento moi estreitamente ligado ao propio Ponto, trátase dunha faia que aparece no bosque artúrico de Brocelianda. Tamén debemos mencionar ao personaxe de Sidonia, quen non sabe se “ama porque espera, ou era ao revés?”, este é o interes amoroso de Ponto, e quen será a raíña de Bretaña.

En parte podemos afirmar que esta é unha obra que nace grazas a un romance medieval francés de finais do século XIV, o coñecido como “Ponthus et la belle Sidonie”, onde os recordos daquel antigo reino de Galicia mestúranse co artúrico. Mentres que a outra parte póñena os dous autores, tanto Alba Cid como Estevo Creus, que lle dan unha volta de porca a esta historia e desta forma traer ao presente estes mitos antigos da historia galega.

A modo de conclusión, gustaríame moito recomendar a lectura de “A Faia de Ponto. Le roi de la Galice” de Alba Cid e Estevo Creus (aCentral Folque), persoalmente paréceme que esta é unha proposta literaria moi interesante, e é algo moi especial atoparse con esta relectura poética deste mundo medieval habitado por personaxes tan fascinantes como son Ponto e Sidonia, un mundo medieval que pon en valor o legado daquel reino antigo de Galiza e a súa importancia na Europa do momento. Do mesmo xeito que tamén é moi interesante atoparse con dúas voces ben recoñecidas que se apropian dun relato como este, que xa ten un longo percorrido ao longo dos séculos, e fano cun estilo e unha sensibilidade propia de dous grandes nomes da poesía galega actual.

Reseña: La bestia ideal de Erika Martínez

Hoy quiero dedicarle una entrada en el blog a mi primer descubrimiento literario de este año, se trata de una autora que realmente no conocía de nada, pero que me ha sorprendido muy gratamente con su poemario “La bestia ideal” (Editorial Pre-Textos) su autora es Erika Martínez.

La bestia ideal de Erika Martínez está dividida en tres partes. Siendo la primera la que se aproxima más a lo realista y lo cotidiano, en donde hay poemas que guardan una crítica social y al capitalismo. Mientras que la segunda parte, “Santiago”, son poemas con mucha música, y en los que estos poemas dialogan con la música de Santiago Auserón. Y en la tercera, y última parte, volvemos a apreciar ese inconformismo literario e ideológico.

Los cuarenta y siete poemas que forman parte de este libro nos dejan temas como: la memoria y las personas queridas, una reflexión sobre el lenguaje, y el tema del cuerpo. Me ha parecido que es un poemario con mucha música, pero también con ciertos toques de humor, que te sacan una sonrisa o te hacen levantar los ojos de la página y pensar en lo que has leído.

Por mi parte sólo puedo recomendar la lectura de “La bestia ideal de Erika Martínez, un libro de poemas que merece mucho la pena conocer y leer con atención. Espero seguir leyendo más obras de esta autora que tanto me ha sorprendido, y quiero recordar que sus libros de poemas han sido publicados por la editorial Pre-Textos.

Recensión: Carol de Patricia Highsmith

Como todos sabedes 2022 foi o ano do centenario do nacemento de Patricia Highsmith, un acontecemento moi especial que nos deixou varias propostas editoriais ao redor desta gran escritora estadounidense; e unha destas interesantes propostas foi a protagonizada por Kalandraka Editora, quen o pasado mes de setembro publicaba a primeira tradución de “Carol” ao galego, un feito que é posible grazas a impecable tradución de María Alonso Seisdedos.

Carol” é unha novela de amor entre dúas mulleres, unha delas é a moza Therese Belivet, quen se atopa traballando nuns grandes almacéns neoiorquinos durante a campaña de nadal, e alí é onde precisamente coñece a Carol, quen está buscando un boneca para a súa filla; e a partir deste breve encontro vaise construíndo unha desas grandes historias de amor que nos regala a literatura.

Unha das cousas que sempre se comentan sobre esta novela de Patricia Highsmith é que foi a primeira novela de tematica homosexual que non remataba traxicamente; pero a pesar de que a relación entre Therese e Carol é o eixo fundamental do libro, non debemos de cometer o erro de pensar que só se trata dunha historia de amor, xa que a autora tamén explora outros temas como a busqueda da felicidade, a fraxilidade das relacións, o divorcio de Carol e a batalla pola custodia da súa filla, e os os prexuízos sociais da época.

Esta é unha novela que está escrita desde o punto de vista de Therese, cunha narración na que nos permite coñecer os seus sentimentos e preocupacións; ademais é a través dos ollos de Therese que nós coñecemos a Carol e a súa personalidade, algo ao que tamén contribúen os excelentes diálogos que as nosas dúas protagonistas comparten. E tendo todo isto en conta, é normal pensar que todos os problemas e situacións polas que pasa a súa relación é un dos puntos fortes desta novela, porque a pesar de todo estas dúas mulleres seguen apostando pola súa relación e por ser fieis a elas mesmas, primeiro nese momento no que se coñecen, que logo se transforma nos primeiros encontros e esa viaxe que fan por diferentes estados, e chegamos a ese final que xa é parte da historia da literatura.

Para concluír, gustaríame moito recomendar “Carol” de Patricia Highsmith (Kalandraka Editora), é unha novela pola que non pasa o tempo e as suas personaxes son desas que conquistan aos lectores. Patricia Highsmith é un dos nomes propios da literatura universal, e é tamén grazas a unha historia como esta, na que se parte dunha vivencia persoal da propia autora, que podemos apreciar a súa gran mestría para a narrativa, xa que é capaz de transformar o persoal no universal, e atrapar aos lectores desde as primeiras páxinas ata o final. Eu pola miña banda seguirei lendo a Patricia Highsmith.

Recensión: O ano do pensamento máxico de Joan Didion

O dó non coñece distancias. O dó ven en ondas, paroxismos, aprehensións repentinas que afrouxan os xeonllos, cegan a vista e aniquilan a normalidade da vida.

Ninguén pode dubidar de que Joan Didion é un dos grandes nomes da literatura estadounidense, unha figura tanto admirada polos seus millóns de lectores como respetada pola crítica; e é por iso que o seu pasamento en 2021 supuxo unha gran perda. Por sorte quédannos os seus libros, varios títulos imprescindibles para comprender aquela California de finais dos sesenta, e outros que tratan temas máis íntimos e persoais.

Encadrado nesta segunda categoría, poderiamos dicir que se atopa o que talvez sexa o seu libro máis coñecido, refírome a “O ano do pensamento máxico”, que foi publicado orixinalmente no ano 2005, e que desde o ano pasado podemos ler en galego grazas á marabillosa tradución de Eva Almazán para Rinoceronte Editora.

Estamos ante unhas memorias nas que a propia Joan Didion relata a súa experiencia á hora de afrontar a repentina morte do seu marido, John Gregory Dunne; e trátase dun libro que a fixo merecedora do premio ao mellor libro de non-ficción nos National Book Awards do 2005. Pero non debemos pensar que estamos ante un libro que se centra exclusivamente no tema do dó, porque tamén é unha forma moi apropiada para render homenaxe a ese matrimonio tan especial que tiñan Didion e o seu marido.

Emocións e sentimentos relacionados coa morte do seu marido, que se mesturan cos que lle provocan a delicada situación pola que está a atravesar a súa filla, Quintana, quen por aquela época atopábase hospitalizada debido a unha pneumonía que terminou nunha sepsis. E talvez esta sexa unha das claves do libro, xunto con ese estilo tan sinxelo e pulcro, a autora constrúe un texto que conmove a quen se achega ás súas páxinas, apelando a unhas emocións e sentimentos que o lector fai propios; e en certa maneira podería dicirse que estamos a ler unha especie de novela que trata sobre a vida.

Para terminar, gustaríame recomendar a lectura de O ano do pensamento máxico de Joan Didion (Rinoceronte) a todas as persoas que queren ler un gran libro que as faga reflexionar, e que as levará a repasar momentos da túa propia vida na que experimentaches esas mesmas emocións. Algunhas pasaxes do libro son conmovedores, e ao terminar de lelas daste conta de que tes os ollos un pouco chorosos; pero definitivamente esta é unha desas lecturas que merecen moito a pena.